Các nguyên tắc chiến tranh cơ bản

(Bqp.vn) - Các nguyên tắc chiến tranh chi phối việc tiến hành chiến tranh, vận dụng đúng đắn các nguyên tắc đó là điều kiện thiết yếu để thực hiện việc chỉ huy và tiến hành thắng lợi các hoạt động quân sự. Các nguyên tắc này có quan hệ qua lại, tùy theo bối cảnh, có thể bổ trợ lẫn nhau hoặc mâu thuẫn nhau. Vì vậy, việc vận dụng nguyên tắc ở mức độ nào tùy thuộc vào hoàn cảnh.

1. Nguyên tắc mục tiêu

Mọi hoạt động quân sự phải hướng vào một mục tiêu được xác định rõ ràng, dứt khoát và có khả năng thực hiện. Mục tiêu quân sự cuối cùng của chiến tranh là tiêu diệt lực lượng vũ trang và ý chí chiến đấu của địch. Mục tiêu của từng hoạt động phải góp phần thực hiện mục tiêu cuối cùng này. Từng mục tiêu trung gian phải là mục tiêu mà kết quả thực hiện góp phần chủ yếu vào mục đích của hoạt động.

Việc lựa chọn mục tiêu phụ thuộc vào phương tiện có trong tay, tình hình địch và khu vực hoạt động. Từng người chỉ huy phải quán triệt và xác định rõ ràng mục tiêu của mình và cân nhắc từng hành động dự kiến dưới ánh sáng của mục tiêu này.

2. Nguyên tắc tiến công

Hành động tiến công là cần thiết để đạt được kết quả quyết định và để duy trì quyền tự do hành động. Nó cho phép người chỉ huy thực hiện quyền chủ động và áp đặt ý chí của mình với địch; xác định nhịp độ và quyết định chiều hướng trận đánh; khai thác nhược điểm địch, nhanh chóng thay đổi tình hình, và đáp ứng những phát triển bất ngờ.

Người chỉ huy có thể buộc phải phòng ngự, nhưng phòng ngự chỉ được chấp nhận một cách thận trọng là thủ đoạn tạm thời trong lúc chờ cơ hội cho hành động tiến công hoặc vì mục đích tiết kiệm lực lượng trên một mặt trận không phải là chủ yếu. Dù phòng ngự, người chỉ huy phải tìm mọi cờ hội dành quyển chủ động và đạt kết quả quyết định bằng hành động tiến công.

3. Nguyên tắc tập trung

Ưu thế sức mạnh chiến đấu phải được tập trung vào thời điểm và địa điểm trọng yếu vì mục đích quyết định. Ưu thế đạt được do sự phối hợp đúng đắn các thành phần của sức mạnh chiến đấu. Vận dụng đúng đắn các nguyên tắc tập trung, phối hợp với các nguyên tắc khác của chiến tranh, có thể làm cho lực lượng không có ưu thế về số lượng giành được ưu thế quyết định.

4. Nguyên tắc tiết kiệm lực lượng

Sử dụng sức mạnh chiến đấu khéo léo và khôn ngoan tạo cho người chỉ huy khả năng hoàn thành nhiệm vụ với mức tổn thất thấp nhất về người và phương tiện. Nguyên tắc này là hệ quả của nguyên tắc tập trung. Nó không hàm ý sử dụng dè xẻn mà là phân bố có tính toán sức mạnh chiến đấu có trong tay vào nhiệm vụ cơ bản và các nhiệm vụ thứ yêu như tiến công hạn chế, phòng ngự, nghi binh hoặc thậm chí hành động lui quân nhằm bảo đảm sức mạnh chiến đấu đầy đủ tại điểm quyết định.

5. Nguyên tắc vận động

Vận động là một thành phần của sức mạnh chiến đấu. Nó góp phần quan trọng phát huy thắng lợi, giữ quyền tự do hành động và giảm khả năng bị tiến công. Mục đích của vận động là bố trí lực lượng thế nào để đặt địch vào thế bất lợi và do đó đạt được kết quả mà nếu làm khác đi sẽ tốn kém hơn về người và vật chất. Vận dụng thành công đời hỏi linh hoạt tổ chức, đảm bảo hành chính, chỉ huy và kiểm soát. Nó trái ngược với bố trí cố định và hàm ý loại trừ những hoạt động rập khuôn.

6. Nguyên tắc thống nhất chỉ huy

Việc sử dụng kiên quyết- toàn bộ sức mạnh chiến đấu đời hỏi phải thống nhất chỉ huy. Thống nhất chỉ huy đảm bảo hành động phối hợp của toàn bộ lực lượng nhằm mục đích chung. Phối hợp có thể đạt được bằng hợp tác, nhưng tốt nhất là trao quyền lực cần thiết cho một chỉ huy duy nhất.

7. Nguyên tắc an toàn

An toàn là cần thiết để bảo tồn sức mạnh chiến đấu. An toàn đạt được bằng các biện pháp nhằm tránh bị bất ngờ, duy trì quyền tự do hành động và không để lộ thông tin về lực lượng ta. Việc vận dụng nguyên tắc an toàn không có nghĩa là thận trọng quá mức và tránh mạo hiểm có tính toán. An toàn thường được tăng cường bằng việc táo bạo giành quyên chủ động khiến cho địch không có cơ hội can thiệp.

8. Nguyên tắc bất ngờ

Bất ngờ có thể làm thay đổi một cách quyết định cán cân sức mạnh chiến đấu. Bằng bất ngờ có thể đạt được thắng lợi hơn dự kiến. Bất ngờ là kết quả đánh địch vào thời điểm, địa điểm địch không chuẩn bị trước, hoặc địch biết nhưng biết quá muộn. Các nhân tố góp phần vào bất ngờ là tốc độ, nghi binh, sử dụng sức mạnh chiến đấu ngoài dự kiến, tình báo và phản tình báo có hiệu quả, kể cả an toàn về truyền tin và điện tử, những thay đổi về chiến thuật và phương thức hoạt động.

9. Nguyên tắc đơn giản

Nguyên tắc này góp phần vào thắng lợi của các hoạt động. Đơn giản tức là kế hoạch rõ ràng, mệnh lệnh ngắn gọn, dễ hiểu, làm giảm đến mức thấp nhất sự hiểu lầm và lẫn lộn.

(Bách khoa Tri thức Quốc phòng toàn dân)