Hội thảo về thực thi Công ước Vũ khí sinh học

(Bqp.vn) - Trong các ngày 12, 13 và 14/8/2024 đã diễn ra Hội thảo liên quan đến thực thi Công ước Vũ khí sinh học (BWC). Hai hội thảo được Binh chủng Hóa học - Cơ quan Thường trực của Cơ quan đầu mối quốc gia Việt Nam về phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (Cơ quan Thường trực 81) phối hợp với Bộ Y tế và Chương trình Kiểm soát xuất khẩu và An ninh biên giới/Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ (Chương trình EXBS) tổ chức.

Quang cảnh hội thảo.

Ngày 12/8, tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo thực hành ứng phó với tình huống liên quan tới vũ khí sinh học. Tham dự hội thảo có đại diện Bộ Y tế và một số doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực xuất, nhập khẩu các thiết bị y tế; các cán bộ Cơ quan Thường trực 81 cùng các chuyên gia của Chương trình EXBS.

Hội thảo nhằm nâng cao năng lực nhận diện nguy cơ, đánh giá các rủi ro liên quan đến tình huống phổ biến vũ khí sinh học thông qua hoạt động xuất, nhập khẩu; thực hành khả năng sẵn sàng ứng phó với các tình huống phổ biến vũ khí sinh học qua các bài tập tình huống.

Đại tá Ngô Văn Đĩnh, Phó Tham mưu trưởng Binh chủng Hóa học phát biểu khai mạc hội thảo.

Tại hội thảo, các chuyên gia đã chia sẻ các biện pháp phòng ngừa, mối quan ngại về hành vi phổ biến vũ khí sinh học thông qua các hoạt động xuất, nhập khẩu. Các bài giảng trong hội thảo đã giúp các đại biểu tham dự nâng cao hiểu biết về vai trò kiểm soát hải quan, hiểu biết rủi ro và thực hành ứng phó tình huống phổ biến vũ khí sinh học thông qua các bài tập tình huống.

Các đại biểu tham dự hội thảo chụp ảnh lưu niệm.

Ngày 13 và 14/8, tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo quốc gia về biện pháp xây dựng lòng tin thực thi Công ước BWC. Tham dự dội thảo có đại diện Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Ngoại giao và cán bộ Cơ quan Thường trực 81 cùng các chuyên gia của Chương trình EXBS.

Hội thảo nhằm nâng cao khả năng phối hợp, hiệp đồng giữa các cơ quan chức năng liên quan đến thực thi Công ước BWC; thảo luận, rà soát việc xây dựng báo cáo các biện pháp xây dựng lòng tin quốc gia thực thi Công ước BWC.

Tại hội thảo, các chuyên gia của Chương trình EXBS và Bộ Y tế đã chia sẻ kết quả thực thi Công ước BWC tại Việt Nam, tiến trình triển khai thực hiện; hướng dẫn khai báo Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin, thảo luận kinh nghiệm từ các hoạt động của cơ quan Chính phủ và các Bộ, ngành; hướng dẫn kế hoạch xây dựng cách tiếp cận quốc gia cho việc chuẩn bị và nộp Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin.

Từ năm 2007, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế được giao là Cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Công ước BWC, tuy nhiên, đến nay vẫn còn nhiều khó khăn trong việc triển khai thực hiện. Chính vì vậy, hội thảo lần này có ý nghĩa quan trọng để cán bộ Bộ Y tế và các Bộ, ngành có liên quan tiếp cận và xây dựng các báo cáo, chương trình, kế hoạch hoạt động trong thời gian tới.

Công ước BWC có hiệu lực vào ngày 26/3/1975, là công ước về giải trừ quân bị đa phương đầu tiên cấm sản xuất toàn bộ một loại vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD). Đến nay, Công ước có 185 quốc gia thành viên. Công ước BWC không có chế độ xác minh quốc tế và chưa có tổ chức nào được thành lập để hỗ trợ triển khai thực thi công ước, thay vào đó, có một đơn vị hỗ trợ triển khai trong Văn phòng Liên hợp quốc về Giải trừ quân bị (BWC ISU/UNODA). Hàng năm trước ngày 15/4, các quốc gia thành viên sẽ hoàn thiện Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin và gửi về BWC ISU. Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin là công cụ chính thức duy nhất của Công ước BWC nhằm thúc đẩy tính minh bạch và xây dựng lòng tin giữa các quốc gia thành viên. Việc thực hiện Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin không phải là nghĩa vụ bắt buộc, song lại thể hiện trách nhiệm và cam kết quốc tế của Việt Nam về cấm sản xuất, phát triển, mua lại, chuyển nhượng, tàng trữ và sử dụng vũ khí sinh học nói riêng và vũ khí hủy diệt hàng loạt nói chung.

Kể từ khi gia nhập Công ước BWC ngày 20/6/1980, Việt Nam chưa nộp Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin lần nào (trong năm 2023, có 102 quốc gia và vùng lãnh thổ khai báo Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin). Vì vậy, qua nội dung hội thảo, các chuyên gia Việt Nam đều nhận định cần nhanh chóng, tích cực hoàn thiện Báo cáo biện pháp xây dựng lòng tin đầu tiên của Việt Nam.

Các nội dung được giới thiệu tại hội thảo đã góp phần nâng cao nhận thức, năng lực thực thi của các Bộ, ngành và các tổ chức, doanh nghiệp trong việc chung tay phòng, chống phổ biến vũ khí sinh học nói riêng và vũ khí hủy diệt hàng loạt nói chung. Thông qua hội thảo cũng thể hiện vai trò điều phối quan trọng của Binh chủng Hóa học - Cơ quan Thường trực 81 trong hiệp đồng, tổ chức, triển khai các hoạt động cụ thể nhằm phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt của Việt Nam.

Thanh Tùng